Του Βασίλη Νίκου

Μετά τις πλημμύρες που προκλήθηκαν από τα νερά του Πάμισου ποταμού ήρθε στην επιφάνεια το «ξεχασμένο» φράγμα Μουζακίου.

Στο παρακάτω κείμενο θα αναφερθώ τηλεγραφικά τι είναι το Φράγμα Μουζακίου και στο τέλος θα διατυπώσω την πρόταση μου για την υλοποίηση του. Πριν από όλα όμως πρέπει να πω ότι οι πλημμύρες και οι ζημιές που προκάλεσε ο Πάμισος οφείλονται αποκλειστικά και μόνο στο ότι ήταν ακαθάριστος επι πολλά χρόνια με αποτέλεσμα η βλάστηση και οι φερτές ύλες να μεταμορφώσουν τον ποταμό σε απλό ρυάκι. Τονίζω εδώ ότι αρμόδια για τον καθαρισμό και την συντήρηση των αναχωμάτων του ποταμού ήταν και είναι η Περιφέρεια Θεσσαλίας. (Ο Πάμισος είναι ένας από τους δυο ποταμούς στο νομό μας που διαρρέουν δυο νομούς). Όταν ο Πάμισος ποταμός υπερχείλισε μετά την γέφυρα Παλαιοχωρίου ο Πηνειός ποταμός σε απόσταση 4 χλμ περίπου ήταν σχεδόν άδειος αφού τα νερά δεν είχαν ανέβει στις παγκίνες και θα μπορούσε να «παραλάβει» άνετα τα νερά του. Πάντα στις πλημμύρες το 1994 το 1997 κλπ το πρόβλημα μας ήταν η πληρότητα του Πηνειού ποταμού.

Στον αρχικό σχεδιασμό των έργων εκτροπής του Άνω ρου του Αχελώου εκτός των φραγμάτων Μεσοχώρας και Συκιάς περιλαμβάνονταν το Φράγμα Μουζακίου και το Φράγμα Πύλης καθώς και αναρρυθμιστική δεξαμενή στο Μαυρομμάτι….από εκεί θα ξεκινούσαν τα αρδευτικά δίκτυα προς ολόκληρη την Θεσσαλία. Από τον ταμιευτήρα Συκιάς ξεκινά η σήραγγα μήκους 18 χλμ. για την μεταφορά νερών στον ταμιευτήρα Μουζακίου (αρχικά) στον Πάμισο σήμερα………

Τόσο το Φράγμα Μεσοχώρας όσο και αυτό της Συκιάς είναι εντός της κοίτης του Αχελώου και μπορούν παράγουν ρεύμα και το νερό να βρίσκεται πάλι στην κοίτη του ποταμού…….

Το φράγμα Μουζακίου όπως αρχικά είχε σχεδιασθεί (από την ΔΕΗ) θα έχει επιφάνεια απορροής 142 τ. χλμ. καθαρή χωρητικότητα 530 εκατ. κυβικά μέτρα (στο μέγιστο ύψος της τεχνητής Λίμνης) μέγιστο ύψος 133 μ. και όγκος φράγματος 11 εκ. κυβικά μέτρα. (προβλέπεται ακόμα σήραγγα προσαγωγής 3,9 χλμ. διαμέτρου 6,8 μ. προς αναρρυθμιστική δεξαμενή Μαυρομματίου επιφάνειας 0,5 τ. χλμ.)

Ο προϋπολογισμός του έργου συμπεριλαμβανομένου και του ΥΗΣ Μουζακίου που θα παράγει σε πλήρη ανάπτυξη 578 εκατ. κιλοβατώρες το χρόνο εκτιμήθηκε από την ΔΕΗ σε 31,4 δις δρχ. σε τιμές 1987….Αυτό το αναφέρω για να δείξω ότι το κόστος του έργου είναι αρκετά μεγάλο και θα χρειαστεί μεγάλος αγώνας για να κατασκευασθεί.

Επειδή η μεταφορά νερού από τον Αχελώο πέρασε πολλά στάδια, σύμφωνα με τον τελευταίο σχεδιασμό προβλέπεται η μεταφορά 600 εκ. κ.μ από τα νερά του Αχελώου που περισσεύουν. Από αυτά η μισή ποσότητα μπορεί να είναι πλημμυρικά νερά του Αχελώου που θα αποθηκευτούν στον ταμιευτήρα Μουζακίου και η υπόλοιπη μισή ποσότητα από τους ταμιευτήρες Μεσοχώρας και Συκιάς για να εξασφαλίζουν τις ανάγκες σε νερό κατά την θερινή περίοδο της Αιτωλοακαρνανίας. Εάν δεν κατασκευαστεί το φράγμα Μουζακίου όλα τα νερά της εκτροπής του Αχελώου θα προέρχονται από τους Ταμιευτήρες Μεσοχώρας και Συκιάς και έτσι μειώνονται τα αποθέματα τους θερινούς μήνες για την Αιτωλοακαρνανία. Κοντολογίς το φράγμα Μουζακίου χρησιμεύει ως ρυθμιστική δεξαμενή για τα νερά του Αχελώου, τα νερά του Παμίσου αλλά και για τα νερά του Πηνειού.

Με την κατασκευή του Φράγματος Μουζακίου και την αποθήκευση των πλημμυρικών νερών του Παμίσου επιτυγχάνεται ο τριπλός σκοπός του έργου.

Τεράστιες ποσότητες αποθήκευσης νερών την περίοδο του χειμώνα που χύνονται στην θάλασσα για την άρδευση της Θεσσαλικής πεδιάδας.

Σημαντική βελτίωση στην αντιπλημμυρική προστασία του νομού Καρδίτσας αλλά και ολόκληρης της Θεσσαλίας αφού τα νερά του Παμίσου απορρέουν στον Πηνειό ποταμό επιβαρύνοντας τον με σημαντικές ποσότητες την περίοδο των έντονων βροχοπτώσεων. Έτσι τα αντιπλημμυρικά έργα που θα χρειαστούν στην περιοχή θα είναι μικρότερα θα καταλάβουν μικρότερες εκτάσεις και οικονομικότερα.

Το φράγμα Μουζακίου επιβάλλεται να κατασκευαστεί και για σοβαρούς ενεργειακούς σκοπούς αφού θα παράγει σημαντικές ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας. (εγκατεστημένη ισχύς 270 Mw και παραγωγή 578 Gwh.)
Επειδή κάποιος καλοπροαίρετος μπορεί να πει τώρα το θυμηθήκατε όλοι σας το Φράγμα Μουζακίου θέλω να σημειώσω εδώ ότι με την αριθμ. 2/8/20-1-2009 ομόφωνη απόφασή του Νομαρχιακού Συμβουλίου Καρδίτσας του προτάθηκε: ….….3. Μεταφορά νερού ….Εκτροπή του Αχελώου…… Ένταξη και χρηματοδότηση του φράγματος Μουζακίου για την αποταμίευση των νερών του Παμίσου που περιλαμβάνονταν στον αρχικό σχεδιασμό στα πλαίσια των έργων του Αχελώου αλλά που μπορεί να λειτουργήσει και ανεξάρτητα από την εκτροπή….πρότεινε αρχικά την ένταξη μελέτης του φράγματος Μουζακίου με προυπ. 1,5 εκ ευρώ στο πρόγραμμα Αλέξανδρος Μπαλταντζής. Όμως τόσο η ηγεσία του Υπουργείου Γεωργίας όσο και ο Γ. Γραμματέας Περιφέρειας τους οποίους επισκεφτήκαμε με τον Νομάρχη Φ. Αλεξάκο το φθινόπωρο του 2008 ήταν αρνητικοί.
Πάντως αν και εξαγγέλθηκε από τον Πρωθυπουργό κατά την επίσκεψή του στο Μουζάκι και η κατασκευή του Φράγματος Μουζακίου, βεβαίως κάτω από την πίεση των τραγικών γεγονότων έχω πολλές αμφιβολίες για την έναρξη κατασκευής και ολοκλήρωσης του έργου…..

Γιατί έχω αμφιβολίες ???

Για τον απλούστατο λόγο ότι τα έργα μεγάλου κόστους που εξαγγέλλονται κάτω από την πίεση της συγκυρίας έχει αποδειχτεί ότι σπαταλούνται πιστώσεις μέχρι να ξεχαστούν. Πολύ φοβάμαι ότι ενδεχόμενα να ανατεθεί κάποια στιγμή η μελέτη και όταν θα ολοκληρωθεί μετά από χρόνια βλέπουμε…Τονίζω εδώ ότι έτοιμα έργα στην Μεσοχώρα και Συκιά μένουν ανεκμετάλλευτα κυρίως για την παραγωγή ενέργειας ενώ η σήραγγα εκτροπής μήκους 18 χλμ σχεδόν έτοιμη κινδυνεύει με κατάρρευση λόγω εγκατάλειψης.

Η δική μου ταπεινή γνώμη είναι να βρεθεί το κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο και αν δεν υπάρχει να ψηφιστεί (η δικαιολογία από την εκάστοτε Κυβέρνηση ότι δεν προβλέπεται από τον νόμο είναι μια κουτοπονηριά των κυβερνώντων αφού τους νόμους η εκάστοτε πλειοψηφία μπορεί να τους ψηφίσει αρκεί να είναι μέσα στα πλαίσια του συντάγματος) ώστε το έργο πακέτο Μελέτη-κατασκευή να ανατεθεί (με απόφαση της Βουλής) χτες σε μεγάλες κατασκευαστικές και ηλεκτροπαραγωγικές εταιρείες. Στα πλαίσια αυτά είναι σκόπιμο η ΔΕΗ αλλά και άλλοι ιδιώτες παραγωγοί ενέργειας να συμμετάσχουν στην κατασκευή του έργου αφού θα μπορούν να αξιοποιήσουν προς όφελος τους την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας βάζοντας στο σύστημα ενέργεια που παράγεται από ΑΠΕ.

Διαφορετικά Φράγμα Μουζακίου δεν θα δούμε όσες Κυβερνήσεις και αν υπάρξουν γιατί υπάρχει πάντα και το κράτος των Αθηνών.

Εύχομαι να κάνω λάθος…