Έντεκα δις ευρώ είναι τα χρήματα που απορρόφησε η χώρα μας σε πεντέμιση χρόνια λειτουργίας των προγραμμάτων του Γ΄ ΚΠΣ. Αυτή είναι η θετική όψη της υπόθεσης εφόσον το ποσό φαντάζει τεράστιο. Δυστυχώς όμως, αποτελεί μόνο το μισό από αυτό που θα μπορούσε να αξιοποιήσει. Υπό αυτό το πρίσμα, το μέγεθος της αποτυχίας φαντάζει δυσθεώρητο. Η Ελλάδα «αρνείται» να απορροφήσει έντεκα εκατομμύρια ευρώ ή για την ακρίβεια καλείται να τα αξιοποιήσει μέσα σε δύο μόλις χρόνια, όταν για το ίδιο ποσό χρειάστηκε πεντέμιση. Η εικόνα που αντίκρισαν τα μέλη της 9ης επιτροπής παρακολούθησης κατά τη διάρκεια του κοινοτικού ελέγχου μπορεί να φαντάζει τουλάχιστον ακατανόητη, για τους ντόπιους όμως που γνωρίζουμε την κατάσταση, οι εξηγήσεις υπάρχουν.

Με μια πρώτη θεώρηση, ίσως το θέμα αυτό να δείχνει πως αγγίζει την κεντρική διοίκηση του κράτους και η απώλεια των διαθέσιμων πόρων να αποδίδεται στην αδιαφορία των εκάστοτε κυβερνήσεων. Αυτό είναι αληθές εν μέρει επειδή η απορρόφηση τόσο τεράστιων κονδυλίων έχει να κάνει με πραγματικά Μεγάλα Έργα.

Όταν όμως πληροφορούμαστε πως προκειμένου να μη χαθούν τα κονδύλια, εξαγγέλλεται ένα πρόγραμμα διασποράς περίπου δυο δις ευρώ για κάθε είδους μικροδράσεις, όπως ενισχύσεις των μικρομεσαίων (π.χ. αγορά εξοπλισμού), βαφής προσόψεων κτιρίων, βοηθημάτων για ορεινές περιοχές και άλλες τέτοιες χρηματοδοτήσεις, οφείλουμε να αναλογιστούμε τις ευθύνες που φέρει η Τοπική Αυτοδιοίκηση (Τ.Α.). Και αυτό επειδή οι συγκεκριμένες δράσεις είναι δυνατόν να προωθηθούν μόνο από μια ισχυρή Τ.Α. η οποία τις έχει σχεδιάσει, έχει έτοιμες της μελέτες που οδηγούν σε μια συγκεκριμένη κατεύθυνση που έχει ήδη επιλέξει και απλά ως τελικό αποτέλεσμα όλων αυτών έρχεται φυσιολογικά η αξιοποίηση των κονδυλίων.

Κάτι τέτοιο δε φαίνεται να συμβαίνει σήμερα στο Δήμο μας. Οι υπηρεσίες του Δήμου μοιάζουν να είναι εγκλωβισμένες σε ένα στενό διαχειριστικό ρόλο και μάλιστα να μη καταφέρνουν ούτε καν αυτόν να επιτελούν στο ακέραιο. Όσο για την εκπόνηση των αναγκαίων μελετών που θα οδηγήσουν στην αξιοποίηση των προγραμμάτων ούτε λόγος να γίνεται. Έτσι, όχι μόνο χάνονται πολύτιμα χρήματα αλλά αφαιρούνται ευκαιρίες από τους νέους για απόκτηση πολύτιμων προσόντων και προϋπηρεσίας. Για παράδειγμα, το πλέον εκσυγχρονιστικό πρόγραμμα για το σύνολο της οικονομίας, η Κοινωνία της Πληροφορίας, με διαθέσιμους πόρους περίπου 3 δις ευρώ, είναι το πλέον καθυστερημένο σε απορρόφηση πόρων από ολόκληρο το Γ΄ ΚΠΣ. Η απουσία δράσεων αυτής της μορφής πλήττει όπως ανέφερα το έμψυχο επιστημονικό και εργατικό δυναμικό κυρίως των μικρότερων ηλικιών και μάλιστα των μικρών πόλεων, αυξάνοντας συνεχώς τις ενδοπεριφερειακές ανισότητες, αντιτιθέμενη στον πυρήνα των εν λόγω προγραμμάτων: Την εμφάνιση ευκαιριών σε πόλεις που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσχέρειες και την άρση ή έστω την εξομάλυνση των ενδοπεριφερειακών ανισοτήτων.

Αν κρίνουμε από το ύψος των απωλειών, η κατάσταση αυτή μοιάζει να αποτελεί πανελλήνιο φαινόμενο. Εδώ όμως, ιδιαίτερα οι νέοι άνθρωποι, οφείλουμε να επικεντρωθούμε στα του Δήμου μας και να απαιτήσουμε μια Δημοτική Αρχή που θα αποδειχθεί ικανή να σχεδιάσει το μέλλον με γνώμονα την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού, επομένως να εφαρμόσει έναν προγραμματικό σχεδιασμό και την προώθηση τοπικών δράσεων και στρατηγικών απασχόλησης. Οφείλουμε να απαιτήσουμε μια Δημοτική Αρχή που είναι ικανή να προωθήσει τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα και κυρίως των μικρών επιχειρήσεων στην διαμόρφωση τοπικών δράσεων για την απασχόληση, σε συνάφεια με τις βασικές κατευθύνσεις για ενίσχυση της καινοτομίας, προώθηση δράσεων που αφορούν την αειφόρο ανάπτυξη και την αναβάθμιση του περιβάλλοντος. Οφείλουμε να απαιτήσουμε μια Δημοτική Αρχή που θα στηρίξει τις τοπικές επιχειρήσεις και θα τις δώσει τα απαραίτητα κίνητρα για την αξιοποίηση των ενδογενών πόρων.

Και αν αυτά φαίνονται πολύ μακρινά, ας σηκώσουμε το βλέμμα μας για να εμπνευστούμε από τα ζωντανά παραδείγματα. Στην Γαλλία, από τη στιγμή που η ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας έγινε υπόθεση της Αυτοδιοίκησης, δημιουργήθηκαν 400.000 θέσεις εργασίας στο χώρο των κοινωνικών υπηρεσιών.

Μια εμπνευσμένη και διεκδικητική Τ.Α. μπορεί να πετύχει πολλά. Οι αρμοδιότητές της συνεχώς ενισχύονται και ίσως το νέο πλαίσιο που τέθηκε ουσιαστικά σε εφαρμογή το 1998 στη χώρα μας να βρήκε τους ανθρώπους της Τ.Α. απροετοίμαστους, συνηθισμένους στον καλλωπισμό των πλατειών και στην έκδοση πιστοποιητικών. Όση καλή διάθεση όμως και να επιστρατεύσουμε, δε μπορούμε να μην ασκήσουμε κριτική σε μια Δημοτική Αρχή που ακόμη λειτουργεί με τη νοοτροπία των απολαυστικών κατά τα άλλα κοινοταρχών του παρελθόντος που προεκλογικά έστηναν ένα συντριβανάκι σε καμιά πλατεία και επανεκλέγονταν πανηγυρικά.

Ιδιαίτερα οι νέοι και κάθε οικογένεια που έχει νέους και ζει την αγωνία τους, οφείλουμε να απαιτήσουμε από την αυριανή Δημοτική Αρχή ένα σχεδιασμό με γνώμονα την ανάπτυξη. Αν σε κάποιους φανεί ουτοπικό ας μελετήσουν πιο προσεκτικά τις σημερινές δυνατότητες της Τ.Α. Αν πάλι δε θέλουν να το κάνουν, ας το κάνουμε εμείς, ας το κάνει κάθε νέος ακόμη και αν δεν έχει κανένα χαλινάρι στη σκέψη του, ακόμη και αν προτείνει και κάτι παραπανίσιο. Ίσα-ίσα που αυτό μας λείπει σήμερα. Η έμπνευση, το κάτι παραπάνω. Η εποχή είναι δύσκολη και όλοι μας υποχρεωνόμαστε καθημερινά σε πάρα πολλές συμβάσεις. Αυτό το έχουμε ήδη «καταπιεί». Ας μην κάνουμε όμως εκπτώσεις και στα όνειρα μας.

Γιάννης Γεννάδιος
Σεπτέμβριος 2006